Jak powstają innowacje ekologiczne w gospodarstwach rolnych. Analiza i przykłady

W okresie 01.06.2019-30.10.2019 na podstawie umowy KSOW/3/2019/017 z dnia 14.06.2019 r. w IERIGŻ-PIB realizowano projekt „Jak powstają innowacje ekologiczne w gospodarstwach rolnych. Analiza i przykłady”. Badania prowadzono w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Plan operacyjny na lata 2018-2019, konkurs nr 3/2019 dla partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.  Finansowane były przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie z udziałem środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Celem projektu było przygotowanie ekspertyzy przyczyniającej się do upowszechnienia wiedzy i informacji dotyczących ekologicznych innowacji rolniczych.  Opracowanie pt. Jak powstają innowacje ekologiczne w gospodarstwach rolnych? Analiza i przykłady  przekazano grupom docelowym operacji oraz udostępniono nieodpłatnie na stronie internetowej IERiGŻ-PIB.

Opracowanie stawiało sobie za cel przybliżenie zjawiska innowacji ekologicznych, w tym  zagadnienie istoty i uwarunkowań ekoinnowacji. Realizacja założeń wymagała  wykorzystania dwóch rodzajów podejść - ilościowego i jakościowego. Pierwsze z nich opierało się głównie na analizie statystyczno-porównawczej danych GUS i Polskiego FADN charakteryzujących krajowe rolnictwo. Materiał empiryczny obejmował lata 2005-2016.  Podejście jakościowe opierało się na analizie literatury przedmiotu na temat innowacji ekologicznych, aktów prawnych i dokumentów strategicznych dotyczących krajowego  sektora rolnego, jak również informacji zebranych drogą wywiadu bezpośredniego z wybranymi producentami żywności. Z przeprowadzonych badań wynikało, że innowacje  ekologiczne w sektorze rolno-spożywczym można interpretować jako działania na poziomie podmiotu gospodarczego (gospodarstwa rolnego) służące poprawie jego relacji ze środowiskiem, które przynoszą jednocześnie korzyści ekonomiczne i społeczne.  Rozpowszechnienie ekoinnowacji w polskim rolnictwie uległo zwiększeniu. Świadczył o tym wzrost częstości prośrodowiskowych praktyk i metod produkcji, w tym popularyzacji  ekologicznego systemu wytwarzania. Analizowane w publikacji przypadki innowacji ekologicznych dokumentowały fakt, że na ich tworzenie miał wpływ szereg czynników związanych z producentami żywności, ale i determinant występujących w ich otoczeniu.

Jednym z celów projektu było osiągnięcie efektów istotnych z punktu widzenia praktyki gospodarczej. W przygotowanej publikacji przedstawiono udane przykłady rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności na obszarach wiejskich m.in. produkcję żywności, przetwórstwo rolno-spożywcze, marketing, działalność w zielonych branżach gospodarki i tworzenie miejsc pracy. Ukazano także pozytywne skutki produkcji i konsumpcji zdrowej (ekologicznej) żywności oraz wskazano na tereny wiejskie jako atrakcyjne miejsca podejmowania działalności gospodarczej i inicjowania rozwiązań innowacyjnych. Opracowanie wskazywało możliwości wspierania i podejmowania działalności rolniczej i gospodarczej oparte o rozwiązania przyjazne przyrodzie oraz służące poszerzeniu i zwiększeniu atrakcyjności  lokalnych rynków. Projekt miał pozytywny wpływ na rozwój obszarów wiejskich, ponieważ popularyzował zjawisko ekoinnowacji, przynoszące ekonomiczne korzyści mieszkańcom wsi i kreujące pozytywne efekty zewnętrzne dla środowiska przyrodniczego. Projekt realizowali: dr Michał Dudek (kier.), dr Konrad Prandecki, dr Wioletta Wrzaszcz, mgr Marcin Żekało.